DEN HAAG – De PVV van Geert Wilders staat opnieuw bovenaan in de nieuwste zetelpeiling van Ipsos I&O, uitgevoerd van 13 tot en met 15 september 2025. Met 32 virtuele zetels blijft de partij de grootste, maar opvallend is dat JA21 van Joost Eerdmans de enige partij is die deze ronde een significante winst boekt: van 9 naar 12 zetels. De peiling laat zien dat het politieke landschap zes weken voor de verkiezingen volatieler is dan in 2023.
PVV op kop, maar kloof met andere partijen kleiner
De PVV stijgt marginaal van 31 naar 32 zetels, geen statistisch significante verschuiving, maar wel genoeg om de voorsprong op de rest te behouden. Het CDA (24 zetels, -1) en GroenLinks-PvdA (23 zetels, stabiel) volgen op afstand.
Daarachter tekenen zich nieuwe verhoudingen af: de VVD komt uit op 14 zetels (+1), D66 stijgt naar 13 (+2), en JA21 klimt door naar 12 (+3). Daarmee bevinden de drie partijen die zichzelf ‘liberaal’ noemen zich nu in elkaars nabijheid, wat de strijd om deze kiezersgroep extra interessant maakt.
Een opvallend dieptepunt is te zien bij NSC: de partij van Pieter Omtzigt zakt naar nul zetels, na in eerdere peilingen nog 20 te hebben behaald. Daarentegen duikt 50PLUS voor het eerst sinds 2023 weer op in de peiling, met 1 zetel.
Grote groep zwevende kiezers
Ondanks de virtuele verschuivingen is er nog weinig zekerheid onder de kiezers.
Slechts 17 procent zegt nu al (vrijwel) zeker te weten op wie ze gaan stemmen.
In 2023 lag dat percentage in dezelfde periode op 30 procent.
Maar liefst 83 procent zweeft nog: 63 procent twijfelt tussen meerdere partijen en 20 procent weet helemaal nog niet welke richting het op zal gaan.
Ook de opkomstbereidheid lijkt wat lager. Dit keer zegt 70 procent zeker te gaan stemmen, terwijl dat in 2023 rond dit moment 75 procent was. “Naarmate de verkiezingen naderen, loopt dit percentage meestal nog op,” aldus Ipsos I&O.
Volgens de onderzoekers maakt dit de huidige situatie “volatieler dan twee jaar geleden”. De kans is groot dat de komende weken nog forse verschuivingen plaatsvinden.
PVV en CDA grootste kiezerspotentieel
Uit de peiling blijkt dat zowel de PVV als het CDA een groot kiezerspotentieel hebben.
31 procent van de kiezers overweegt de PVV, waarvan 20 procent de partij nu al als eerste voorkeur heeft.
32 procent overweegt het CDA, waarvan 15 procent nu al zeker zegt op die partij te stemmen.
Wel zijn er verschillen in stemzekerheid en opkomstintentie. PVV-stemmers zijn vaak overtuigd van hun voorkeur, maar minder zeker of ze daadwerkelijk gaan stemmen. Bij CDA-, VVD-, D66-, JA21- en GL-PvdA-aanhang is dat precies andersom: men is zekerder dat men gaat stemmen, maar minder zeker van de uiteindelijke partijkeuze.
Volgens de onderzoekers kan de opkomst van de PVV-achterban daardoor een doorslaggevende factor worden.
Discussie over uitsluiten partijen
Een belangrijk onderdeel van de peiling is de houding van kiezers ten aanzien van het uitsluiten van partijen. De PVV wordt door VVD, CDA, D66 en GL-PvdA uitgesloten als mogelijke coalitiepartner.
Uit de peiling blijkt dat:
48 procent van de PVV-kiezers gelooft dat andere partijen hen uiteindelijk niet zullen kunnen negeren als de PVV groot genoeg wordt.
26 procent van alle kiezers is het eens met de stelling dat de PVV bij een verkiezingsoverwinning niet uitgesloten zal worden.
45 procent van de niet-PVV-kiezers vindt dat hun partij de PVV moet uitsluiten van samenwerking.
Het uitsluiten van partijen wordt door bijna de helft van alle kiezers als ondemocratisch beschouwd, terwijl 28 procent het daar niet mee eens is. Vooral kiezers van JA21, PVV en VVD hebben moeite met uitsluiten, terwijl GL-PvdA-kiezers er vaker geen probleem mee hebben.
Als reden om een partij wel uit te sluiten noemen veel kiezers vooral standpunten die botsen met de rechtsstaat (79%) of de overtuiging dat met die partij geen stabiele regering gevormd kan worden (62%).
Effect van VVD-strategie onzeker
De VVD, die nadrukkelijk partijen wil uitsluiten die de hypotheekrenteaftrek willen afbouwen, lijkt weinig te winnen met deze strategie.
Slechts 23 procent van alle kiezers vindt dit een goed standpunt.
Onder VVD-kiezers ligt dat niet hoger: 22 procent steunt de lijn, 41 procent niet.
Ook van de kiezers die in 2023 VVD stemden, vindt slechts een kwart dit een goed idee, terwijl de helft het afwijst.
Volgens Ipsos I&O heeft de VVD met dit beleid dus nog weinig electoraal succes geboekt.
Onderzoeksverantwoording
Het onderzoek werd uitgevoerd onder 2.228 Nederlanders van 18 jaar en ouder, waarvan het grootste deel via het I&O Research Panel en een deel via PanelClix. Van hen deden 1.041 respondenten ook mee aan de peiling van begin september, waardoor kiezersstromen beter konden worden gevolgd.
De resultaten zijn representatief gewogen naar geslacht, leeftijd, regio, opleiding en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. De foutmarge bedraagt ongeveer ±2,2 procent bij een steekproef van 2.000 respondenten.
Conclusie
De PVV blijft de grootste partij, maar de peiling toont een extreem onzeker electoraal landschap. JA21 profiteert duidelijk en schuift dichter naar de liberale partijen VVD en D66, terwijl NSC volledig wegzakt.
Met nog zes weken te gaan, is het beeld verre van stabiel. De komende weken – waarin debatten, campagnes en lijsttrekkersoptredens een rol gaan spelen – kunnen de kaarten opnieuw volledig geschud worden.
