Minister Mona Keijzer maakt ingrijpende maatregelen bekend om de druk op het aanmeldcentrum Ter Apel te verminderen. Het aantal namenreizigers — mensen met een verblijfsvergunning die gezinsleden in Nederland hebben — is aanzienlijk, en zij verblijven nu nog vaak in asielzoekerscentra terwijl ze zich mogen herenigen met familie elders. De nieuwe beleidsregels moeten ertoe leiden dat het aantal aanwezigen in Ter Apel onder de 2000 komt.
Ter Apel raakt overbelast
In de afgelopen dagen is het in Ter Apel regelmatig drukker dan afgesproken met de gemeente Westerwolde. Het aantal mensen in het aanmeldcentrum overtreft de limiet, wat leidt tot logistieke en humane problemen. De situatie wordt gezien als urgent, omdat de capaciteit van het centrum en de opvangketen onder toenemende spanning staat.
Wie zijn de nareizigers?
Het gaat om ongeveer 2000 mensen in opvanglocaties door heel Nederland die al een verblijfsvergunning hebben én familie in Nederlandse gemeenten. Deze zogenoemde nareizigers wachten vaak in azc’s terwijl zij formeel al recht hebben op hereniging met de referent — het gezins- of familielid dat al in Nederland woont.
Wat houdt de nieuwe maatregel in?
Verwijzing naar gemeente van de referent: Nareizigers die al een verblijfsvergunning hebben en wiens referent in een gemeente woont, zullen doorgestuurd worden naar die gemeente. De bedoeling is dat zij zich aansluiten bij hun familie en niet langer verblijven in een azc.
Prioriteit voor kleine gezinnen: De eerste groep die wordt verplaatst zijn de kleine gezinnen, omdat hun verplaatsing relatief eenvoudig is en minder belastend voor de opvanglogistiek.
Geen opname meer in AZCs voor specifieke nareizigers: Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zal voorlopig geen nareizigers meer opvangen in de azc’s als hun referent al gevestigd is in de gemeente. Deze mensen worden meteen met hun familie herenigd.
Juridisch kader en wetgeving
De plannen zijn onderdeel van een bredere strategie om de asielketen te ontlasten. De inzet van de zogeheten asielnoodmaatregelenwet en de Wet Invoering Tweestatusstelsel moet de instroom van nareizigers geleidelijk beperken. Deze wetgeving maakt het mogelijk om de regels rond migratie, asiel en gezinshereniging aan te scherpen en meer grip te krijgen op wie wordt toegelaten, onder welke voorwaarden, en welke procedures sneller kunnen verlopen.
Reacties en consequenties
Gemeenten zullen betrokken moeten worden bij de opstelling van de uitvoeringsplannen; overleg over praktische huisvesting en begeleiding is noodzakelijk.
Voor de betrokken nareizigers betekent het verhuizen van een azc naar een gemeente vaak meer stabiliteit: minder onnodige wachttijd, meer mogelijkheden tot integratie en toegang tot gemeentelijke voorzieningen.
Voor kleinere gezinnen zou de overgang sneller en soepeler moeten zijn. Grotere gezinnen of mensen met complexe omstandigheden kunnen echter nog steeds langer in azc’s verblijven terwijl de administratieve afstemming plaatsvindt.
Waarom deze ingrepen nu?
De huidige druk op Ter Apel dreigt de capaciteit te overstijgen op meerdere fronten: logistiek, hygiënisch, maar ook op het vlak van menselijk leed.
Er is politieke en maatschappelijke ophef over de omstandigheden in Ter Apel, zowel in media als in rapportages over overbezetting, wachttijden, en soms ontoereikende opvangfaciliteiten.
De overheid gebruikt de nieuwe maatregelen ook om te voldoen aan afspraken met betrokken partijen zoals de gemeente Westerwolde en de COA.
Mogelijke uitdagingen
Gemeenten zullen moeten zorgen voor voldoende opvangcapaciteit: woningen of plekken waar nareizigers kunnen verblijven zodra zij aan hun referent worden toegewezen.
Administratieve afstemming moet snel maar zorgvuldig gebeuren; identiteit, familiebanden, vergunningen en logistiek moeten kloppen om misstanden te voorkomen.
Deze beleidsverandering kan leiden tot spanning in gemeentes die al kampen met woningtekorten, beperkte middelen of sociale diensten.
Vooruitblik
Met deze maatregelen wil minister Keijzer bereiken dat Ter Apel weer onder de grens van 2000 aanwezigen komt. Doel is om meer structuur te brengen in het systeem van gezinshereniging, om mensen sneller naar hun plek in de maatschappij te leiden, en om de druk op de opvanglocaties te verlichten. Het effectief uitvoeren ervan zal afhangen van samenwerking tussen Rijksoverheid, COA, gemeenten én betrokken individuele nareizigers.
