Den Haag, 8 oktober 2025 – Gemeenten in heel Nederland luiden de noodklok over de groeiende toestroom van nareizigers – familieleden van asielzoekers die inmiddels een verblijfsstatus hebben gekregen. In sommige gevallen krijgen gemeenten te maken met gezinnen van wel vijftien personen die zich in één woning moeten vestigen. Lokale bestuurders spreken van een “duivels dilemma”: kiezen tussen brandveiligheid of mensen op straat zetten.
Tilburg trekt aan de bel
De meest recente noodkreet komt uit Tilburg, waar het stadsbestuur deze week een brandbrief stuurde naar het ministerie van Asiel en Migratie. De brief, die door NRC werd ingezien, beschrijft hoe de opvangsituatie “onhoudbaar” is geworden.
De gemeente kreeg vorige week te horen dat binnen enkele dagen een Syrisch gezin van vijftien personen moest worden ondergebracht. De woning die beschikbaar was, had slechts twee slaapkamers.
“Dit is geen veilige situatie,” schrijft het gemeentebestuur. “We moeten voldoen aan de opvangplicht, maar kunnen de veiligheid van onze inwoners niet langer garanderen.”
Overvolle huizen en groeiende spanningen
Het voorbeeld uit Tilburg staat niet op zichzelf. Ook andere gemeenten – waaronder Breda, Nijmegen en Almere – melden problemen met overbewoning en capaciteitsgebrek. In sommige gevallen worden bestaande sociale huurwoningen tijdelijk vrijgemaakt voor grote gezinnen, waardoor andere woningzoekenden langer moeten wachten.
“Het is een duivels dilemma,” zegt een woordvoerder van de gemeente Tilburg. “We willen mensen niet op straat laten slapen, maar we kunnen ook niet toestaan dat er vijftien mensen in een huis wonen dat daar niet op berekend is. Dat is simpelweg onveilig.”
Gemeenten voelen zich overvallen
Volgens meerdere lokale bestuurders is de operatie overhaast uitgevoerd. Gemeenten zouden pas op het laatste moment zijn geïnformeerd door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), waardoor er nauwelijks tijd was om geschikte woningen, begeleiding of voorzieningen te regelen.
“Er wordt van ons verwacht dat we binnen enkele dagen plaatsmaken voor grote gezinnen, zonder overleg of voorbereiding,” zegt een betrokken ambtenaar tegen Omroep Brabant. “De druk is enorm.”
Minister wil ruimte creëren in azc’s
De versnelling komt voort uit beleid van demissionair minister Mona Keijzer (Asiel en Migratie). Zij wil de overvolle asielzoekerscentra ontlasten door nareizende familieleden versneld te huisvesten bij gemeenten. Zo moeten er sneller plekken vrijkomen voor nieuwe asielzoekers.
Voor veel gemeenten voelt die aanpak echter als een “bevel van bovenaf.” “We krijgen nauwelijks keuze,” zegt een Brabants gemeenteraadslid. “Of we doen het, of het COA stuurt de gezinnen gewoon door. En dan zitten wij met de gevolgen.”
Hoewel het volgens het ministerie gaat om een tijdelijke maatregel, vrezen lokale bestuurders dat de situatie structureel wordt.
Onrust onder inwoners
In meerdere steden groeit ondertussen de onvrede onder bewoners. Burgers klagen over overvolle huizen, parkeerdruk en verminderde leefbaarheid in hun wijken. Op sociale media wordt verontwaardigd gereageerd op berichten dat één statushouder tot vijftien familieleden mag laten overkomen.
“Hoe kan dat, terwijl er al jaren woningtekort is?” vraagt een inwoner van Tilburg zich af op X (voorheen Twitter).
Een gemeenteraadslid noemt het “onverantwoord beleid dat leidt tot onveiligheid en maatschappelijke onrust”.
Gemeenten vragen om ademruimte
Tilburg en andere gemeenten roepen het kabinet op om de instroom beter te spreiden, meer tijd te geven voor voorbereiding en duidelijke richtlijnen te bieden voor maximale bezetting per woning.
“We willen onze verantwoordelijkheid nemen,” aldus het Tilburgse stadsbestuur, “maar niet ten koste van de veiligheid en leefbaarheid van onze inwoners.”
Voorlopig lijkt Den Haag niet van plan de maatregel aan te passen. Daarmee blijft de praktijk zoals ze is: één statushouder kan tot vijftien nareizigers laten overkomen – en de gemeenten moeten het maar oplossen.
