TER APEL – De gemeente Westerwolde kan opnieuw rekenen op een flinke som geld van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Door de aanhoudende overbezetting van het aanmeldcentrum in Ter Apel staat de teller inmiddels op 800.000 euro aan dwangsommen. En dat bedrag kan nog verder oplopen – mogelijk tot vijf miljoen euro.
De vraag dringt zich op: wat gaat de gemeente doen met dat geld? RTV Noord vroeg het aan de partijen in de gemeenteraad, die uiteindelijk bepalen waar het bedrag terechtkomt.
Boetes lopen snel op
De boetes zijn het gevolg van een rechterlijke uitspraak uit oktober vorig jaar. Daarin werd bepaald dat het COA voor elke dag dat er meer dan tweeduizend asielzoekers in Ter Apel verblijven, 50.000 euro moet betalen. Lange tijd bleef het aantal bewoners onder de grens, maar begin september liep het opnieuw uit de hand. Door de sluiting van opvanglocaties en een gebrek aan doorstroom van statushouders raakte het centrum weer overvol.
Zestien dagen boven de limiet leverden Westerwolde inmiddels 800.000 euro op. Een ongemakkelijke situatie, erkent het gemeentebestuur: de ene overheidsinstelling betaalt immers boetes aan de andere. “De boete is bedoeld als stok achter de deur,” benadrukte burgemeester Jaap Velema eerder. “Het gaat niet om het geld, maar om naleving van de afspraken.”
Vorige boete in dorpscentrum gestoken
Het is niet de eerste keer dat Westerwolde een fors bedrag ontvangt van het COA. In de zomer van 2023 betaalde de organisatie al 1,5 miljoen euro na een eerdere gerechtelijke uitspraak. Dat geld werd toen gebruikt voor het centrumplan van Ter Apel – een facelift voor het dorpshart, waar ondernemers jarenlang kampten met overlast.
De nieuwe boete komt bovenop dat bedrag. De gemeenteraad moet nu bepalen waar het geld naartoe gaat. De meeste partijen vinden dat het ten goede moet komen aan de inwoners van Ter Apel, die dagelijks de gevolgen ervaren van de drukte bij het aanmeldcentrum. Over de precieze bestemming verschillen de meningen.
Politieke reacties
CDA – Marjan Heidekamp:
“Liefst hadden we helemaal geen boete. Maar nu het geld er komt, moet het ten goede komen aan Ter Apel. Daar ervaren mensen de meeste overlast. We moeten zorgvuldig bekijken waar het geld het best kan worden ingezet. Pas als er in Ter Apel te weinig goede projecten zijn, kunnen we naar andere dorpen kijken.”
PVV – Robert Rep:
“Dit is het gevolg van landelijk beleid dat niet werkt. De spreidingswet heeft Ter Apel alleen maar voller gemaakt. Het geld moet worden gebruikt voor lastenverlichting voor álle inwoners van Westerwolde, niet alleen voor Ter Apel. Heel de gemeente lijdt hieronder, onder meer door ons slechte imago en de extra inzet van politie.”
VVD – Klaas Buigel:
“De overlast blijft maar doorgaan. Onlangs was er nog een incident bij mij in de buurt. De boete moet sowieso in Ter Apel worden geïnvesteerd. Lastenverlichting is mogelijk, maar juridisch ingewikkeld. We kunnen ook extra geld steken in het centrumplan of in het verenigingsleven van Ter Apel.”
Ecologisch Alternatief – Edith van der Horst:
“Het geld moet op een positieve manier worden ingezet. Denk aan extra middelen voor scholen waar asielkinderen les krijgen, of projecten die het contact tussen inwoners en asielzoekers verbeteren. Nu lijkt het alsof er alleen criminelen in Ter Apel wonen, terwijl er ook gezinnen zijn die veel hebben meegemaakt. Laten we bruggen slaan.”
Lijst Hemmen – Herma Hemmen:
“Eerlijk gezegd wil ik er liever niet over nadenken, want het voelt verkeerd om blij te zijn met dit geld. We hadden het liever niet gehad. Laat het in elk geval ten goede komen aan alle inwoners, niet alleen Ter Apel. We hoeven daar geen gouden wegen te leggen. We willen gewoon rust en dat de overlast stopt.”
Gemeentebelangen – Marco Visscher:
“Het lijkt logisch dat het geld naar de leefbaarheid in Ter Apel en omgeving gaat. Dat kan breed worden ingezet: steun voor verenigingen, evenementen en buurthuizen. We wachten af wat het eindbedrag wordt; het kan zelfs oplopen tot vijf miljoen euro.”
GroenLinks – René Kriek:
“De boete zien we als compensatie voor de overlast die mensen ervaren. Het geld moet zichtbaar ten goede komen aan de bevolking. Tegelijkertijd moeten we niet vergeten dat de opvang ook positieve effecten heeft: werkgelegenheid en extra inkomsten voor de gemeente.”
PvdA – Sander Keizer:
“Liever zouden we zien dat het Rijk de overlast eindelijk stopt, maar zolang dat niet gebeurt, moet het geld naar de gemeenschap van Ter Apel. Voor leefbaarheid, veiligheid en het verbeteren van het imago van het dorp. De kosten van die overlast horen uiteindelijk bij het Rijk te liggen.”
Nog geen besluit
De gemeenteraad van Westerwolde neemt pas op een later moment een beslissing over de besteding van het geld. Eerst moet duidelijk zijn hoe hoog de totale boete precies uitvalt. De rechter heeft bepaald dat het bedrag kan oplopen tot vijf miljoen euro als het COA de afspraken blijft schenden.
Wat vaststaat, is dat het geld opnieuw zal worden gebruikt om de gevolgen van de aanhoudende druk op Ter Apel te verlichten – een dorp dat al jaren het middelpunt vormt van de Nederlandse asielopvang.
