In Den Haag heeft actiegroep Extinction Rebellion Nederland aangekondigd dat zij op dinsdag 28 oktober een nieuwe wegblokkade op de snelweg A12 plannen, als protest tegen de fossiele subsidies van de Nederlandse overheid. De actie is gericht op het genereren van maatschappelijke en politieke druk in aanloop naar de verkiezingen en voegt zich in een reeks eerdere, grootschalige demonstraties tegen het klimaatbeleid.
De aangekondigde blokkade zal vanaf 12.00 uur plaatsvinden, aldus de organisatie. De gekozen locatie is strategisch: de A12, tussen de tijdelijke vestiging van de Tweede Kamer en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, is vaker doelwit geweest van klimaatdemonstraties. Deze wegvakken stonden eerder bekend als knelpunt voor verkeer vanwege de verstoring die blokkades veroorzaken.
In het persbericht dat de actiegroep verspreidde, staat dat het doel is om de overheid tot onmiddellijke actie te bewegen: “Wij eisen dat de fossiele subsidies worden gestopt – niet over tien jaar, maar nú”, luidt de oproep. De fossiele brandstofsubsidies in Nederland worden door de organisatie genoemd als jaarlijks tien miljard euro of meer – een bedrag dat volgens klimaatexperts onhoudbaar is in een tijd van wereldwijde klimaatverandering.
Het traject van eerdere protestacties is inmiddels uitgebreid gedocumenteerd. Tijdens de A12-blokkades die in 2023 en 2024 plaatsvonden, werden honderden tot duizenden activisten gearresteerd en werd regelmatig waterkanon ingezet om het verkeer vrij te maken. Lokale overheden en de politie uitten herhaaldelijk zorgen over de bereikbaarheid van hulpdiensten en de veiligheid van weggebruikers. Ook dit nieuwe aangekondigde protest zal vermoedelijk opnieuw leiden tot grote verkeershinder.
Autoriteiten hebben inmiddels een afweging gemaakt en meerdere scenario’s in kaart gebracht. De gemeente Den Haag en de politie geven aan voorbereid te zijn op grootschalige inzet en roepen weggebruikers alvast op rekening te houden met vertraging. De ministeries zullen samen met verkeersdiensten zorgen voor alternatieve routes en proactieve communicatie. Het is echter onduidelijk of de demonstratie verboden zal worden of onder welke voorwaarden deze zal worden toegestaan.
Het publieke sentiment is verdeeld. Waar een meerderheid van Nederlanders volgens recente peilingen wél voorstelt om de fossiele subsidies af te schaffen, is een duidelijke meerderheid tegen grootschalige wegblokkades als protestvorm. Een deel van het publiek ziet acties als deze als effectief in het creëren van bewustzijn, maar andere delen vinden de overlast voor weggebruikers en hulpdiensten onacceptabel.
In de media gaat er aandacht uit naar de strategie van Extinction Rebellion. Ieder nieuw aangekondigd protest roept de vraag op: zijn deze blokkades nog effectief of wegen de maatschappelijke kosten zwaarder dan de baten? De organisatie zelf gelooft van wel: zij kondigde eerder aan in 2023 zelfs tot dagelijks blokkeren over te gaan, tot hun eis ingewilligd zou worden. Die periode leverde meerdere arrestaties en landelijke aandacht op, maar leidde niet direct tot beleidswijzigingen.
Voor weggebruikers betekent de aankondiging van de nieuwe blokkade dat zij in de middaguren van 28 oktober mogelijke omleidingen moeten volgen. Rijkswaterstaat en regionale verkeerscentra geven aan dat werkzaamheden rond het traject mogelijk worden opgeschort om de verstoring van het protest op te vangen en verkeersstromen te geleiden.
Terwijl het kabinet zich voorbereidt op mogelijk verzet en wegroutes, begint de actiegroep al op te roepen voor deelname. Via sociale media en eigen kanalen worden rebellen opgeroepen samen te komen voor de ‘actie van het jaar’. De situatie zet opnieuw het spanningsveld in de kijker tussen het recht op demonstratie en de noodzaak van open en beveiligde infrastructuur.
De datum nadert en de eerste lijnen worden uitgezet. Of de aangekondigde blokkade van 28 oktober op de A12 precies zal verlopen zoals de demonstranten voorzien hebben, of dat politie en overheid ingrijpen — blijft voorlopig afwachten.
