De kabinetsformatie is nog maar net begonnen, maar de eerste scheuren zijn al zichtbaar. Nog vóór de eerste gezamenlijke gesprekken blijkt dat D66, VVD, CDA en JA21 allemaal een andere koers willen varen. Verkenner Wouter Koolmees (D66) wacht een ingewikkelde klus om de partijen dichter bij elkaar te brengen.
D66 wil samenwerking met GroenLinks-PvdA
D66-leider Rob Jetten ziet een kabinet met GroenLinks-PvdA als de meest logische optie. „Eén kabinet ligt voor de hand, dat is met GroenLinks-PvdA. Daarmee heb je een brede meerderheid in de Tweede Kamer,” verklaarde hij voorafgaand aan het eerste overleg.
VVD houdt de deur dicht voor linkse samenwerking
Bij de VVD ligt dat echter gevoelig. Partijleider Dilan Yesilgöz heeft herhaald dat zij geen regeringsdeelname ziet met GroenLinks-PvdA. „Ik ga niet voor iets gezapigs met GroenLinks-PvdA, nog steeds niet. Dat gaat niet gebeuren — ik houd woord,” zei ze stellig.
CDA laat opties open, JA21 wil meerderheid
CDA-leider Henri Bontenbal kiest voorlopig geen kant. Hij benadrukt dat stabiliteit belangrijker is dan een numerieke meerderheid, en sluit samenwerking met JA21 niet uit. „Het is een kwetsbaarheid, maar de vraag is: wat is stabiel? In de Eerste Kamer moet je toch steun zoeken bij de oppositie,” aldus Bontenbal.
JA21-voorman Joost Eerdmans ziet daar weinig in. Hij noemt een coalitie van D66, VVD, CDA en JA21 „niet stabiel” zolang die slechts 75 zetels telt. „Ik ben geen voorstander van een 75-zetel-kabinet.”
Koolmees aan zet
De man die de impasse moet doorbreken, is Wouter Koolmees, voormalig minister en nu topman van de NS. Hij heeft ruime ervaring: in 2021 speelde hij al een sleutelrol in de vorming van het vorige kabinet.
Koolmees zal de komende dagen afzonderlijk in gesprek gaan met de partijleiders. Tijdens deze verkennende fase probeert hij te achterhalen welke combinaties kans maken — en welke politieke breuklijnen voorlopig onoverbrugbaar lijken.
De formatie is daarmee officieel van start, maar de toon is gezet: de weg naar een nieuw kabinet belooft lang en complex te worden.
