De Nederlandse acteur en regisseur Paul van Gorcum is op 91-jarige leeftijd overleden, zo bevestigt zijn secretariaat. De kunstenaar, bekend vooral door zijn vertolking van Baron van Neemweggen in de populaire jeugdreeks Bassie & Adriaan, overleed in zijn woonplaats Oegstgeest nadat hij een periode van afnemende gezondheid doormaakte.
Leven en loopbaan
Paul van Gorcum werd op 3 maart 1934 geboren in Frankfurt am Main, Duitsland, als oudste zoon van Nederlandse ouders. Al op jonge leeftijd kwam hij naar Nederland, waar hij zich ontwikkelde tot veelzijdig acteur: toneel, televisie en film vormden zijn werkterrein.
In de begindagen werkte hij vooral in het theater; hij speelde onder andere bij het bekende Theater van de Lach van John Lanting en verrichtte klussen in musicals zoals Madame Arthur en Max Havelaar. Op het witte doek was hij onder meer te zien in de films Turks Fruit en Een Vlucht Regenwulpen.
Zijn bekendste tv-rol kwam in 1988, toen hij de rol van Baron van Neemweggen overnam in Bassie & Adriaan. Voorheen vertolkte deze rol acteur Aad van Toor, maar vanaf de serie De verdwenen kroon tot en met De reis vol verrassingen legde Van Gorcum de kernbooswicht neer – een rol die hij zes seizoen bleef spelen.
Daarnaast legde hij zich toe op stemacteren: hij sprak personages in zoals Gargamel in De Smurfen en werkte mee aan animatiefilms en audio-producties, tevens was hij de stem van de attractie Baron 1898 in de Efteling.
Impact en nalatenschap
De rol van Baron van Neemweggen werd een vaste waarde in de Nederlandse jeugdcultuur: de sluwe tegenstander van de clown Bas en acrobaat Adriaan werd geliefd en gevreesd. De serie Bassie & Adriaan bracht meerdere generaties op zondagmiddag samen en vormde een belangrijke pijler van het kinder- en jeugdzenderaanbod tussen de jaren ’80 en ’90.
Van Gorcum toonde zich een acteur met langdurige relevantie: zijn stemmen bleven lang hoorbaar, zijn aanwezigheid op het toneel werd gewaardeerd. In 1992 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, een erkenning voor zijn staat van dienst in het Nederlandse theater en amusementswezen.
Persoonlijk en de laatste jaren
In latere jaren woonde Paul van Gorcum in een verzorgingshuis in Oegstgeest, waar hij ook zijn laatste dagen doorbracht. Het lokale nieuws meldt dat hij reeds langere tijd kampte met gezondheidsproblemen. Zijn echtgenote overleed in 2024; het paar had twee kinderen en meer dan zes decennia samen.
Einde van een tijdperk
Met het overlijden van Paul van Gorcum verliest de Nederlandse cultuur- en jeugdentertainmentsector opnieuw een icoon. Zijn personage Baron zal nog jarenlang terugkeren in familieresultaten, herhalingsafleveringen en nostalgie-projecten. Voor vele Nederlanders is hij onlosmakelijk verbonden met spannende zondagen, intriges en het onnavolgbare duo Bassie & Adriaan.
Terwijl televisiegeneraties zich opnieuw oriënteren op streaming of nieuw aanbod, blijft zijn werk een herinnering aan een tijd waarin het kinder- en jeugdaanbod een eigen karakter had — en elke aflevering eindigde met een glimlach of een schaterlach. Paul van Gorcum rust nu na een indrukwekkende loopbaan van meer dan zestig jaar in het vak.
