Ten onrechte als fraudeur worden weggezet, met alle gevolgen van dien. Het overkwam niet alleen slachtoffers van de toeslagenaffaire. Ook woningcorporaties en gemeenten kunnen grote fouten maken. Vraag het maar aan Olga Schroth (81) uit Amersfoort. In 2017 raakte ze haar huis kwijt omdat ze volgens woningcorporatie De Alliantie woonfraude zou hebben gepleegd. Pas jaren later werd vastgesteld dat die beschuldiging ongegrond was. Maar de gevolgen waren enorm en duren voor haar tot op de dag van vandaag voort.
Een vrieskoude januaridag en nergens meer thuis
Als Olga haar ogen sluit, ziet ze zichzelf weer zitten in dat kleine vakantiehuisje in Epe. Het is januari 2017 en bitter koud. Haar eigen warme woning, bijna zestig kilometer verderop in Amersfoort, mag ze niet meer in. Sterker nog, als ze het zou proberen, riskeert ze arrestatie. “Ik voelde me zo ellendig,” zegt ze nu. “En het werd alleen maar erger.”
Een nieuw huis, een nieuw leven en wantrouwen van buren
Olga kreeg haar huurwoning aan de Celzusterenstraat in 2004. Net gepensioneerd, net gescheiden, verliefd op het charmante huisje dicht bij de binnenstad. Maar in de buurt werd ze argwanend bekeken. Buren vonden dat ze te vaak weg was en te vaak in de auto van haar ex stapte. De suggestie: misschien woonde ze niet werkelijk in haar sociale huurwoning.
De huurovereenkomst bepaalt dat een sociale woning het hoofdverblijf moet zijn. Bewoners van het eerste uur begonnen te klagen bij De Alliantie.
De eerste beschuldiging
Op een avond in oktober 2013 gaat de bel. Twee medewerkers van De Alliantie staan voor de deur. Ze zijn kort en duidelijk: Olga wordt verdacht van woonfraude. Ze moet bewijzen dat ze echt in haar huis woont. Binnen twee weken moet ze op kantoor verschijnen.
Olga is verbijsterd. Ja, ze was vaak weg, ze had een actief leven, bleef contact houden met haar ex Paul en gebruikte soms zijn auto voor boodschappen. Maar fraude?
Ze verzamelt bonnetjes, treinkaartjes en leest haar contract nog eens door. De eis dat ze minstens drie nachten per week thuis zou moeten slapen? Die staat er nergens. Toch blijven de medewerkers overtuigd. Olga loopt woedend weg en stuurt later een boze brief. Een nieuwe uitnodiging slaat ze af, omdat ze zich niet serieus genomen voelt.
De Alliantie stapt naar de rechter en verliest
In juni 2014 ontvangt Olga een dagvaarding. Ze moet voor de rechter verschijnen. De zaak dient in februari 2015 en Olga wint. De rechter vindt de klachten uit de buurt onvoldoende bewijs.
Voor Olga lijkt de zaak hiermee afgedaan. Maar achter de schermen gaat De Alliantie door.
Het GIT wordt ingeschakeld zonder dat Olga het weet
Na de uitspraak legt de corporatie de zaak opnieuw voor aan het Gemeentelijk Interventie Team (GIT). Ook de gemeente Amersfoort raakt betrokken.
Tijdens een overleg in september 2015 vraagt de Alliantie het GIT om het kenteken van Pauls auto te controleren. Zo willen ze aantonen dat hij vaak bij Olga voor de deur staat. De check is juridisch dubieus, maar vormt wel het ontbrekende stuk in het dossier dat de corporatie wil opbouwen.
Tweede rechtszaak: dit keer fout voor Olga
In november 2016 verschijnt Olga opnieuw voor de rechter. Nu komt De Alliantie met meer getuigen, nieuwe verklaringen en extra documentatie. De rechter geeft de corporatie gelijk. Olga moet binnen twee weken haar woning verlaten.
Ze vecht het besluit aan met een kort geding, maar verliest opnieuw. “Ik heb gehuild in de rechtbank en mijn advocaat ook.”
Dakloos
Op 18 januari 2017 staat Olga op straat. De avond ervoor heeft ze in paniek haar spullen opgeslagen. Wat niet meer lukte op tijd weg te halen, wordt door de deurwaarder verwijderd en later bij haar in rekening gebracht: 2200 euro.
Daar begint haar zwervende bestaan. Een vakantiehuisje in Epe, de logeerkamer van een vriendin, een kamer bij haar zoon. Overal welkom, maar nergens thuis.
“Je bent altijd bezig met waar slaap ik volgende week. Ik was bang. Ik dacht zelfs dat medewerkers van De Alliantie me volgden.”
Gemeente weigert haar zelfs een briefadres
Alsof het nog niet genoeg was, krijgt Olga geen briefadres in Amersfoort. Normaal verplicht bij daklozen, zodat ze bereikbaar blijven voor instanties. Maar de gemeente ziet haar als fraudeur en weigert. Na maanden lobbyen mag ze zich uiteindelijk inschrijven in Oud-Beijerland.
Dat verandert alles. Eindelijk kan ze haar juridische strijd hervatten.
Hoger beroep: Olga wint alsnog
In december 2020 dient het hoger beroep. De rechter veegt de fraude-beschuldiging van tafel. De Alliantie heeft nooit bewezen dat Olga elders woonde. Sommige getuigen bleken haar niet eens te herkennen. Een ander verklaarde stapels ongeopende post te hebben gezien, maar dat kon niet door een houten plaat achter het glas.
De corporatie moet zorgen voor een nieuwe woning. Pas na dreigen met een kort geding krijgt Olga in 2021 een huis.
Strijd om erkenning
Olga woont inmiddels drieënhalf jaar in haar nieuwe woning. Maar de strijd is niet voorbij. Ze wil excuses en structurele veranderingen, zodat anderen niet hetzelfde meemaken. De gemeente heeft inmiddels officieel excuses aangeboden.
Reactie van de gemeente Amersfoort
Waarnemend burgemeester Henri Lenferink erkent dat het fout is gegaan. “We hadden te weinig oog voor het persoonlijke verhaal. Dat erkennen we volledig. Het onafhankelijke onderzoek bevestigt dat we hierin tekort zijn geschoten.”
De gemeenteraad bespreekt de kwestie-Schroth binnenkort in een speciale vergadering.
