Een 35-jarige man uit Renswoude is veroordeeld tot 240 uur taakstraf en een voorwaardelijke celstraf van vier maanden omdat hij in 2018 een vervalst zorgdiploma indiende bij een uitzendbureau. Op basis van dat vals papiertje kon hij jarenlang als zzp’er werken in de zorg — onder meer met kwetsbare cliënten — zonder daadwerkelijk bevoegd te zijn. De uitspraak onderstreept de groeiende zorgen over diploma- en kwalificatiefraude in de zorgsector.
De man werkte volgens de rechtbank met een cv waarin hij stelde een mbo-diploma sociaal pedagogisch werk te hebben behaald. Daarmee werd hij ingezet als begeleider bij een instelling voor verstandelijk gehandicapten en op afdelingen voor intensieve zorg. In die rol deelde hij medicijnen uit en nam hij beslissingen over bijvoorbeeld fixaties — taken waarvoor bevoegdheid en opleiding vereist zijn. In zijn verdediging verklaarde hij dat hij het diploma niet zelf had vervalst, maar dat het via het zorgbureau was aangeleverd. De rechtbank oordeelde echter dat dit onvoldoende bewijs was om hem vrij te spreken.
Deze zaak is geen incident. Uit onderzoek van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) blijkt dat fraude met diploma’s en kwalificaties in de zorgsector steeds vaker voorkomt. Volgens de inspectie is het “te makkelijk” om met ongeldige of gekochte diploma’s de zorgsector binnen te komen, wat grote risico’s oplevert voor de kwaliteit en veiligheid van de zorgverlening. Meerdere malafide bemiddelingsbureaus zijn de afgelopen jaren blootgelegd, waarin zorgpersoneel werd geplaatst zonder dat daarvoor formele, gecontroleerde documenten werden gecontroleerd.
De veroordeling van de Renswoudenaar is volgens betrokkenen dan ook een signaal: diploma-fraude is niet zonder gevolgen, zowel juridisch als maatschappelijk. Werken met valse papieren is strafbaar en wie betrapt wordt, riskeert niet alleen taakstraffen of cel, maar legt ook het vertrouwen van cliënten en collega’s in de zorgsector bloot.
De zaak heeft brede implicaties voor de sector. De IGJ roept zorginstellingen en bemiddelingsbureaus op om voortaan streng te controleren op diploma’s, cv’s en een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voordat personeel wordt aangenomen. Want zolang controles te licht zijn, blijft het risico bestaan dat kwetsbare cliënten terechtkomen bij onbevoegde medewerkers.
Volgens deskundigen is het probleem te wijten aan de grote tekorten in de zorg. Die leiden ertoe dat instellingen reikhalzend uitkijken naar personeel — en dat bemiddelingsbureaus een markt creëren waar vraag naar personeel groter is dan aanbod. In die druk ontstaat de verleiding om met valse documentaties te werken. Maar de recente veroordeling laat zien dat de rechter daar hard op kan reageren.
Voor veel cliënten, instellingen en collega-zorgverleners is de uitspraak daarom een opluchting. Ze hopen dat het voorbeeld werkt als waarschuwing voor anderen die overwegen in de zorg te werken met ongeldige papieren. Voor de veroordeelde betekent het dat hij — ondanks dat hij inmiddels alsnog een diploma haalde — zijn toekomst in de zorg serieus in gevaar ziet komen: met een straf op zijn naam is het verkrijgen van een nieuwe geldige VOG onzeker.
De zaak zal ongetwijfeld invloed hebben op het toezicht binnen de zorgsector — en op de manier waarop diploma’s en kwalificaties worden gecontroleerd. En terwijl de roep om strengere handhaving groeit, blijven inspecties, het OM en zorginstellingen waakzaam. Voorlopig is één ding zeker: werken in de zorg zonder geldig diploma is niet langer een verborgen navigatie — het kan verstrekkende gevolgen hebben.
