Een werkbezoek van minister Mona Keijzer aan een opvangschip in een Nederlandse havenstad is deze week uitgelopen op een ruzie. De minister voor Asiel en Migratie bezocht het schip waarin enkele duizenden asielzoekers zijn gehuisvest, maar liep vast op een meningsverschil over filmopnames tijdens haar bezoek. Volgens betrokkenen stond vooraf vast dat er geen beelden gemaakt zouden worden, uit respect voor de privacy van de bewoners van het schip. De minister besloot desondanks dat haar eigen team mocht filmen — wat leidde tot een verhitte discussie met de verantwoordelijke bestuurder van het opvangcentrum.
Het schip ligt aangemeerd in een havengebied en biedt plaats aan circa tweeduizend statushouders. De inspectie van de situatie was onderdeel van een reeks bezoeken die de minister aflegt in haar nieuwe portefeuille. Tijdens het bezoek ontstond wrijving toen het team van de minister begon te filmen. Medeorganisatoren en lokale beleidsverantwoordelijken wezen erop dat er afspraken waren dat er geen filmopnames zouden worden gemaakt. De minister van haar kant drong aan op beeldmateriaal voor haar communicatiekanalen. Uit gesprekken met aanwezigen blijkt dat zij er “helaas geen zin in had om te vertrekken zonder dat er gefilmd werd”.
Een tekenend moment vond plaats toen de lokale wethouder haar aansprak: “Jij bent niet de baas hier.” De minister zou daarop hebben geantwoord dat zij juist toonde wat er speelt op het schip en dat transparantie essentieel is. Het opvangcentrum erkende wel dat er een “interne discussie” is geweest, maar benadrukte dat dit geen officiële procedurebreuk was. Volgens de minister ging het om een verschil van inzicht over communicatie, niet om een misstand.
Het bezoek vond plaats in een tijd waarin haar ministerie onder druk staat. De huisvesting van asielzoekers op schepen is gevoelig en staat symbool voor de beperkte voorzieningen en langdurige verblijfsduur van mensen in opvang. De minister legde uit dat het schip tijdelijk is en dat de situatie “niet ideaal” is, maar momenteel “naar omstandigheden redelijk wordt beheerd”. Toch werd het bezoek overschaduwd door de discussie over wie het recht heeft om te filmen en wie bepaalt de regie tijdens dergelijke inspecties.
De sociale mediakanalen van de minister publiceerden kort daarna beelden van het bezoek. Daarin is te zien hoe zij aan boord van het schip een korte toespraak houdt. De beelden leidden tot kritische reacties. De oppositie in het parlement gaf aan dat dit incident aandacht vraagt voor de verhouding tussen openheid en privacy in de asielopvang. “Het gaat niet uitsluitend om de opnames,” zei een woordvoerder, “maar om de vraag wie het initiatief neemt en wie kiest voor publiciteit.”
Bekend is dat het bestuur van de opvangorganisatie met bewoners heeft afgesproken dat er geen beelden worden gemaakt van personen zonder toestemming. Dit wordt gezien als standaardmaatregel in gedeelde huisvestingssituaties. De minister gaf aan dat er tijdens het bezoek geen bewoners in beeld kwamen zonder hun toestemming en dat haar team “alle nadruk legde op de locatie en de situatie, niet op gezichten”.
Voor de bewoners zelf bleef de sfeer gespannen. Verschillende statushouders gaven aan dat ze het bezoek als normaal ervoeren, maar dat ze verrast waren door de aanwezigheid van camera’s. “Ik dacht eerst dat het privébezoek was,” zei een bewoner. Anderen vroegen zich af of de beelden ook voor buitenlandse media bedoeld waren. Het schip is al langere tijd omstreden vanwege geluiden over overbezetting en onzekerheid over de verblijfstermijn.
In de gemeente waarin het schip is gelegen leidde het incident tot een uitbreiding van het debat over openheid, toezicht en de regie op opvanglocaties. Lokale politici spraken hierover in de raadsvergadering: er wordt aangekondigd dat er spoedig een evaluatie komt over de toegang van media bij opvanglocaties, en over afspraken over communicatie in het kader van asielbeleid.
Terwijl de minister haar ronde voortzet en meerdere locaties nog zal bezoeken, blijft de discussie hangen: wie bepaalt wat er wordt vastgelegd, wie beschermt de privacy van bewoners en wie mag het verhaal verbinden aan politieke zichtbaarheid? Voorlopig zal deze kwestie in de politieke mediastorm blijven spelen, en mogelijk betekenen de beelden van dit bezoek minder voor de ministeriële agenda dan voor de controverse eromheen.
