Wetenschappers hebben in de Atlantische Oceaan de grootste mannelijke witte haai ooit geregistreerd gevangen, voorzien van een zender en weer losgelaten. De imposante roofvis — door onderzoekers Contender gedoopt — is ongeveer 4,2 meter lang en weegt naar schatting 750 kilo. Met behulp van een satelliettracker kunnen onderzoekers zijn route in bijna real time volgen. Dat levert unieke informatie op over migratie, foerageergedrag en mogelijk zelfs de tot nu toe onbekende paringsgronden van de soort.
Geland, bemonsterd, gezenderd — en weer de vrije oceaan in
Contender werd in januari 2025 tijdens een onderzoeksreis voor de kust van Florida/Georgia kortstondig aan boord gehaald. Daar namen biologen uitgebreide monsters (o.a. bloed, weefsel, parasieten) en bevestigden zij een satellietzender aan zijn rugvin. Vervolgens werd de haai in goede conditie teruggezet. De zender ‘pingt’ elke keer wanneer de rugvin het wateroppervlak doorbreekt, waardoor wetenschappers de reis van dag tot dag kunnen reconstrueren. Deze aanpak is ontwikkeld door het onderzoeksteam van OCEARCH, dat al jaren grote roofdieren volgt om oceaansystemen beter te begrijpen.
Opvallende noordelijke omweg: van New England naar de Saint Lawrencebaai
Na zijn tagging trok Contender zoals veel grote witte haaien in de zomer noordwaarts, op zoek naar koeler water en prooien als zeehonden. In juli werd hij nog nabij Massachusetts gelokaliseerd, maar in het vroege najaar dook hij véél noordelijker op dan verwacht: bij Anticosti Island in de Saint Lawrencebaai (Quebec). Die zeldzame ping laat zien hoe flexibel de soort inspeelt op voedselrijkdom en temperatuur, en helpt wetenschappers de seizoensbewegingen in kaart te brengen.
Waarom deze haai wetenschappelijk goud waard is
Grote volwassen mannetjes zijn cruciaal om één van de hardnekkigste vragen over witte haaien te beantwoorden: waar paren ze in de Atlantische Oceaan? Anders dan bij de Pacifische populatie is voor de Noordwest-Atlantische groep het paringsgebied nooit sluitend vastgesteld. Door een zeldzaam groot, seksueel volwassen mannetje langdurig te volgen, hopen onderzoekers patronen te zien die wijzen op ontmoetingsplekken en timing — informatie die van groot belang is voor gerichte bescherming van leefgebieden.
Grootste mannetje ooit geregistreerd — maar niet de grootste witte haai aller tijden
Belangrijk detail: Contender is voor zover bekend het grootste mannelijke exemplaar dat in de Noordwest-Atlantische populatie wetenschappelijk is getagd en gemeten. Grotere vrouwtjes zijn eerder gedocumenteerd; zo werd in 2020 de kolossale Nukumi (ruim 5 meter, 1.600+ kilo) bij Nova Scotia bemonsterd en jarenlang gevolgd. Contender’s record betreft dus specifiek het mannetje-segment binnen deze populatie en de combinatie van vangst, meting en tagging door een wetenschappelijk team.
Wat de tracker ons al leert
De gegevens van Contender bevestigen bestaande hypothesen over de jaarlijkse cyclus van witte haaien in de Atlantische Oceaan: zomer in de koele, productieve wateren van New England en Atlantisch Canada; winter terug zuidwaarts richting het Zuidoosten van de VS. Onderweg volgt de haai fronten, stromingen en prooidieren. Elke ‘ping’ vult dat beeld aan met concrete posities, snelheden en verblijftijden. Het bijeengebrachte pakket aan biologisch en ecologisch metadata (ruim twintig datatypes per individu) helpt bovendien om gezondheid en reproductieve status te duiden.
Ecologische impact: toppredator houdt het systeem in balans
Witte haaien zijn sleutelsoorten: ze reguleren prooipopulaties zoals zeehonden, wat doorwerkt in het volledige voedselweb (van visbestanden tot zeegrasvelden). Het nauwkeurig volgen van een groot volwassen dier als Contender draagt daarom niet alleen bij aan soortkennis, maar ook aan beter beheer van mariene ecosystemen. Dat een roofdier van dit kaliber dicht bij de kust verschijnt, is geen reden tot paniek, benadrukken onderzoekers: het wijst juist op een gezonde oceaan waar toppredatoren hun rol (weer) kunnen vervullen. The Sun
Het grotere plaatje: van angst naar data-gedreven bescherming
Sinds de jaren zeventig en tachtig, toen overbevissing en bijvangst de soort zwaar troffen, zijn populaties in delen van de Atlantische Oceaan herstellende dankzij beschermingsmaatregelen. Toch blijven witte haaien kwetsbaar voor illegale visserij, habitatverlies en klimaatverandering. Precies daarom zijn langlopende tagging-projecten essentieel: zij leveren de feitelijke basis om migratieroutes, hot-spots en (toekomstige) paringsgronden te erkennen en juridisch te beschermen. Contender fungeert daarin als een ambassadeur met een zender: elk datapunt brengt beleid en bescherming een stap dichterbij.
Wat volgt er nu?
Naarmate de winter nadert, verwachten onderzoekers dat Contender weer zuidelijker pings zal afgeven, mogelijk richting de Southeast US. Komend voorjaar — wanneer volwassen dieren vaak grote afstanden afleggen — kan zijn route nieuwe doorbraken opleveren in de zoektocht naar paringslocaties. Publiek kan de reis van Contender volgen via de Global Shark Tracker van OCEARCH; elke nieuwe ping voegt een stukje toe aan de puzzel van het Atlantische haaienleven.
