Den Haag – 29 augustus 2025 – Het kabinet gaat de omstreden asielwet “zo spoedig mogelijk” aanpassen. Hulp bieden aan mensen zonder verblijfsvergunning wordt na de wijziging niet langer strafbaar, terwijl illegaal verblijf in Nederland wél strafbaar blijft. Daarmee blijft een deel van de door de PVV voorgestelde aanscherping van de wet overeind, maar wordt het menselijk handelen buiten strafrecht gesteld.
In een brief aan de Tweede Kamer licht demissionair minister van Asiel en Migratie, David van Weel (VVD), de wijziging toe. Artikelen uit het Wetboek van Strafrecht over medeplichtigheid en medeplegen zullen niet van toepassing zijn op de asielnoodmaatregelenwet. Van Weel benadrukt dat hiermee een duidelijke grens wordt getrokken: wie uit humanitaire motieven hulp biedt aan iemand die illegaal in Nederland verblijft, hoeft niet langer te vrezen voor strafrechtelijke vervolging. “Ik wil een duidelijke scheidslijn, zodat procedures over grensgevallen worden voorkomen,” schrijft de minister.
Raad van State waarschuwde eerder
De aanpassing volgt op een kritisch advies van de Raad van State. Die concludeerde dat de eerdere PVV-aanscherping ertoe kon leiden dat hulpverleners of particulieren die zelfs een kop soep aan een vreemdeling geven, strafbaar zouden zijn. Dit zou volgens de Raad van State een onbedoeld en onwenselijk gevolg zijn van de wet. De Kamermeerderheid had namelijk nooit beoogd dat humanitaire hulp onder strafrecht zou vallen.
Illegaliteit blijft strafbaar
Hoewel hulp niet langer strafbaar is, blijft illegaal verblijf een overtreding. Volgens Van Weel draagt dit bij aan een betere grip op migratie. “Iemand die geen recht heeft op verblijf hoort hier niet thuis en zal moeten terugkeren naar het land van herkomst. Dat staat voor mij buiten kijf,” aldus de minister. Daarmee blijft een kernpunt van de PVV-wetgeving behouden: illegaal verblijf in Nederland blijft verboden.
Politieke context en Kamersteun
De aanpassing is ook politiek ingegeven. Door de strafbaarstelling van hulp te schrappen, hoopt het kabinet de wet alsnog door de Tweede Kamer en de Eerste Kamer te krijgen. Eerder trok het CDA zijn steun voor de wet in vanwege de strafbaarstelling van hulp, waardoor een meerderheid in de senaat onzeker werd. Met de nieuwe formulering lijkt het aannemelijk dat de christendemocraten de wet alsnog steunen.
De asielnoodmaatregelenwet, die begin augustus al door de Tweede Kamer werd aangenomen, moet met deze aanpassing opnieuw worden behandeld. PVV-leider Geert Wilders heeft altijd aangegeven geen afzwakking van de wet te accepteren. Door het illegale verblijf strafbaar te houden, hoopt het kabinet ook de steun van de PVV te behouden. Zonder de steun van de grootste partij in de Kamer zouden strengere asielmaatregelen niet kunnen doorgaan.
Reacties en maatschappelijke discussie
De wetswijziging heeft veel maatschappelijke aandacht getrokken. Critici stellen dat de PVV-wet oorspronkelijk te ver ging door ook humanitaire hulp strafbaar te maken. Organisaties voor vluchtelingen en maatschappelijke instellingen hebben herhaaldelijk gewaarschuwd dat dit het werk van vrijwilligers, hulpverleners en buurtbewoners ernstig zou belemmeren.
Van Weel reageert: “Het is belangrijk dat we mensen kunnen helpen zonder dat ze zelf in de problemen komen, maar tegelijkertijd moeten we illegaal verblijf tegengaan. Deze balans is cruciaal voor een werkbaar en humaan migratiebeleid.”
De aanpassing betekent dat vrijwilligers, maatschappelijke organisaties en burgers nu weer legaal humanitaire hulp kunnen bieden aan mensen zonder verblijfsstatus, terwijl het kabinet vasthoudt aan strikte handhaving van illegaal verblijf.
Vooruitblik
De Tweede Kamer zal de aangepaste wet de komende weken opnieuw behandelen. Als de wijziging wordt aangenomen, kan het kabinet de asielnoodmaatregelenwet eindelijk volledig doorvoeren. Voor de PVV blijft het cruciaal dat het kernpunt – strafbaarstelling van illegaal verblijf – gehandhaafd blijft, zodat de partij haar steun kan handhaven en de strenge asielmaatregelen door de Kamer kunnen worden gebracht.
