Straatsburg – De Europese Commissie heeft Nederland opnieuw scherp toegesproken over het begrotingsbeleid. Volgens Brussel geeft ons land te veel geld uit en dreigt de Nederlandse begroting op de lange termijn uit de rails te lopen als een nieuw kabinet niet tijdig maatregelen neemt.
EU-regels: tekort onder 3 procent, schuld onder 60 procent
Alle EU-lidstaten hebben afgesproken dat hun begrotingstekort niet hoger mag worden dan 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Daarnaast moet de staatsschuld onder de 60 procent van het bbp blijven.
Nederland voldoet op dit moment nog aan deze normen, maar volgens de Commissie gaat dat zonder ingrijpen veranderen. In het huidige groeipad zou ons land rond 2038 uitkomen in het rijtje lidstaten dat onder verscherpt toezicht belandt.
Brussel waarschuwt opnieuw: minder uitgeven of meer inkomsten
Het is al het tweede jaar op rij dat de Commissie Nederland adviseert om de uitgaven omlaag te brengen of extra inkomsten te zoeken. Toch stijgen de uitgaven harder dan Brussel acceptabel vindt.
Volgens het nieuwe rapport nemen de netto-uitgaven dit jaar met 7,3 procent toe. De aanbeveling was een maximum van 3,5 procent. Komend jaar verwacht Brussel een stijging van 4,5 procent, terwijl Nederland wordt geacht onder de 3,3 procent te blijven.
Eurocommissaris Valdis Dombrovskis is duidelijk: „De netto-uitgaven zullen naar verwachting aanzienlijk sneller stijgen dan toegestaan.”
Hoe komt dat? Defensie en belastingverlaging spelen grote rol
Een betrokken EU-ambtenaar wijst op verschillende oorzaken voor de tegenvallende cijfers. Zo stijgen in Nederland de defensie-uitgaven stevig, en die tellen volledig mee in de begrotingsregels omdat Nederland geen gebruik maakt van de zogenaamde ontsnappingsregel die andere landen wél toepassen.
Daarnaast drukt een eerdere belastingverlaging op de inkomsten en is er voor volgend jaar een eenmalige pensioenuitgave voor militairen ingepland.
Juist Nederland drong de afgelopen jaren sterk aan op strengere begrotingsregels. Die schrijven nu voor dat lidstaten al vroeg worden gewaarschuwd en aangespoord tot aanpassing wanneer de cijfers naar de toekomst toe ontspoord lijken.
Nog geen sancties voor Nederland
Hoewel de Europese Commissie de Nederlandse begroting voor 2026 een onvoldoende geeft, heeft dit vooralsnog geen directe gevolgen. Pas wanneer Nederland daadwerkelijk over de grens gaat met het tekort of de staatsschuld, belandt het land op het zogenoemde strafbankje.
Op dat moment kan Brussel boetes opleggen. Historisch gezien heeft de Commissie echter nog nooit een EU-land daadwerkelijk beboet, ondanks de strenge regels.
Andere landen al onder toezicht: Frankrijk, België en nu ook Finland
Nederland is niet het enige land dat wordt berispt. Onder andere Frankrijk en België staan al onder verscherpt toezicht en moeten binnen enkele jaren orde op zaken stellen. België kondigde deze week extra belastingverhogingen en hervormingen aan om aan de Europese eisen te voldoen.
Opvallend is dat ook Finland, traditioneel een van de zuinigere landen in de EU, een officiële waarschuwing ontving. Het Finse begrotingstekort loopt op tot 4,5 procent van het bbp, mede door de gespannen relatie met buurland Rusland.
