LEIDEN – Wie aan de koninklijke familie denkt, ziet vaak een formeel en ingetogen beeld voor zich. Maar prinses Juliana bleek tijdens haar studententijd in Leiden (1927-1930) allerminst stijfjes. Uit nieuw onderzoek blijkt dat ze juist een levendige, nieuwsgierige en soms eigenwijze jonge vrouw was. Haar studententijd staat centraal in het nieuwe boek Een taart voor de prinses, geschreven door culinair historicus Lizet Kruyff en meesterpatissier Hidde de Brabander.
Brieven, menukaarten en herinneringen
De basis voor het boek werd gelegd toen Kruyff tijdens een reünie in contact kwam met een vrouw die via familie verbonden was aan Juliana’s jaarclub. In privéarchieven doken brieven, menukaarten en persoonlijke verhalen op. Met aanvullend onderzoek in het Nationaal Archief en het Koninklijk Archief ontstond een rijk beeld van Juliana’s Leidse jaren.
Juliana los van het hof
Volgens de auteurs komt in Leiden voor het eerst Juliana’s eigen persoonlijkheid naar voren. Waar ze onder strakke controle van haar ouders, koningin Wilhelmina en prins Hendrik, was opgegroeid, greep ze haar studententijd aan om te experimenteren met vrijheid.
Zo nam ze stiekem de tram naar huis – ondenkbaar voor een prinses in die tijd.
Ze ging zonder begeleiding winkelen in Den Haag.
Ze zocht actief vriendschappen buiten de hofkring.
Daarnaast hield Juliana van gezelligheid: logeerpartijtjes, fuiven, wandelingen, fietstochten en diners met vriendinnen. “Ze was geestig, vlot en hield van feestjes,” zegt Kruyff.
Eten als rode draad
Een opvallend element in het onderzoek is eten. De menukaarten uit die tijd laten zien dat Juliana niet alleen deelnam aan deftige diners, maar ook openstond voor modernere smaken. Zo stond op haar achttiende verjaardag kreeft met ketchupsaus op het menu – een primeur binnen het koningshuis. Samen met topkok Joris Bijdendijk reconstrueerde De Brabander het recept.
Ook blijkt dat de hofkeuken niet altijd zo verfijnd was als vaak gedacht: zo stonden er soms asperges op het menu buiten het seizoen, vermoedelijk uit blik.
Anders dan andere Oranjes
Juliana onderscheidde zich duidelijk van haar familie. Paardrijden en jagen liet ze links liggen; in plaats daarvan fotografeerde ze, fietste ze en kocht ze op haar achttiende verjaardag twee Cadillacs – die als taxi voor vriendinnen fungeerden, gereden door haar chauffeurs.
Studie en eredoctoraat
Officieel kon Juliana geen volwaardig diploma halen. Ze volgde colleges in onder meer rechten en internationale betrekkingen, deed mondelinge tentamens en kreeg in 1930 een eredoctoraat van de Universiteit Leiden. Ze toonde daarbij belangstelling voor thema’s als oosterse culturen en spirituele vernieuwing, destijds modern en vooruitstrevend.
Wandeling in haar voetsporen
Ter gelegenheid van het boek is een speciale Juliana-wandeling samengesteld door Leiden. Bezoekers kunnen langs plekken lopen die belangrijk waren in haar studententijd, zoals het Academiegebouw, de Hortus Botanicus en het VVSL-clubgebouw.
Boek vol geschiedenis en recepten
Een taart voor de prinses bevat foto’s, verhalen en recepten uit de jaren twintig en dertig. Het is daarmee zowel een kook- als een geschiedenisboek. Hoe de koninklijke familie zelf op de publicatie reageert, is onbekend: de Rijksvoorlichtingsdienst laat weten niet te reageren op publicaties van derden.
