Rotterdam – In de rechtbank van Rotterdam heeft zich vrijdag een aangrijpende en confronterende zittingsdag afgespeeld in de zaak rond het Vlaardings pleegmeisje. De rechtbank hoort vandaag deskundigen uit het Pieter Baan Centrum (PBC) over de geestelijke gesteldheid van de verdachten Johnny van den B. en Daisy W., het pleegouderskoppel dat terechtstaat voor zware mishandeling van het meisje en drie andere kinderen die aan hun zorg waren toevertrouwd.
De zaak heeft het land diep geraakt. Het meisje werd in erbarmelijke toestand aangetroffen; beelden en medische rapporten die donderdag in de rechtbank werden besproken, lieten bij velen, inclusief de rechters, een onuitwisbare indruk achter. “Het zit als een graat in mijn keel,” zei een van de betrokkenen tijdens de zitting, waarmee de huiveringwekkende aard van het bewijsmateriaal werd samengevat.
‘Een giftige dynamiek’
Volgens deskundigen van het Pieter Baan Centrum vormt het stel een gevaarlijke combinatie. Zowel Daisy W. als Johnny van den B. kampen met ernstige persoonlijkheidsstoornissen en beïnvloeden elkaars gedrag op destructieve wijze. “De echtelieden jagen elkaar aan in hun pathologie,” verklaarde de psychiater. “Wanneer zij samen zijn, is het gevaar voor herhaling zeer hoog.”
Bij Daisy W. is sprake van een complexe persoonlijkheidsstoornis met antisociale, narcistische en borderline trekken. Ze vertoont volgens deskundigen een patroon van wantrouwen, egocentrisme en een gebrek aan empathie. Ze kan zich vriendelijk en evenwichtig presenteren, maar manipuleert haar omgeving, zet mensen tegen elkaar op en schuift verantwoordelijkheid af. “Ze veroorzaakt veel ruis in de communicatie,” aldus de psychiater. “Als ze ergens niet uitkomt, roept ze haar man erbij en zet hem aan om het ‘probleem op te lossen’.”
Bij Johnny van den B. is een agressiestoornis vastgesteld, in combinatie met een sterke behoefte aan controle en dominantie. Hij handelt niet vanuit lust of sadisme, maar vanuit een diepgewortelde drang om de sterkste te willen zijn. “Hij streeft naar macht, naar het beheersen van de ander,” verklaarde de psychiater. De deskundigen omschrijven hem als emotioneel afhankelijk van zijn vrouw, maar tegelijkertijd gevaarlijk zodra hij de leiding krijgt.
Angst en afhankelijkheid
De psychiater schetste een relatie die volledig is gebouwd op afhankelijkheid, angst en emotionele manipulatie. Johnny van den B. zou volgens deskundigen “dol zijn op Daisy W.”, maar die liefde zou tegelijkertijd de bron van zijn destructieve gedrag vormen. “Het gevaar voor herhaling is groot, en in situaties met kinderen zelfs zeer groot,” aldus de rapporteur.
Daisy W. groeide volgens het milieuonderzoek op in een onveilige thuissituatie, waar ze naar eigen zeggen nooit leerde vertrouwen of empathie te voelen. “Ze heeft haar moeder gekopieerd, niet zichzelf kunnen ontwikkelen,” zei de psychiater. Die achtergrond heeft bijgedragen aan haar huidige problematiek: ze reageert niet impulsief of fysiek agressief, maar via roddel, manipulatie en het tegen elkaar opzetten van mensen.
Hoewel Daisy W. tijdens de observatie in het Pieter Baan Centrum aanvankelijk aankondigde te zullen ‘dichtslaan’ als haar man ook werd opgenomen, deed ze het tegenovergestelde. Binnen een dag nam ze weer deel aan gezamenlijke activiteiten met hem. “Er was geen merkbare gedragsverandering,” aldus de deskundige.
‘De enige reële optie’
Volgens de deskundigen is tbs met dwangverpleging de enige passende maatregel voor beide verdachten. Een voorwaardelijke behandeling of tbs met voorwaarden wordt uitgesloten vanwege de ernst van de stoornissen en de hoge kans op herhaling. “De problematiek is diepgeworteld, de behandelbaarheid beperkt. Dit zal een langdurig en moeizaam traject worden,” luidde het oordeel.
Advocaten Simone Epema (voor Daisy W.) en Silke Aerts (voor Johnny van den B.) stelden kritische vragen over de observaties in het PBC. Zij wezen erop dat de verdachten pas na ruim een jaar weer contact hadden in het centrum, wat mogelijk invloed heeft gehad op de gedragsanalyse. De psychiater antwoordde dat deze context is meegenomen, maar dat de stoornissen desondanks duidelijk zichtbaar waren.
Zware dag voor de nabestaanden
De voorzitter van de rechtbank sprak aan het begin van de zitting opnieuw zijn waardering uit voor de waardige houding van de familieleden van de slachtoffers. Donderdag werden zij geconfronteerd met confronterende, gruwelijke beelden en verklaringen. Vandaag kregen ook de biologische moeders van het Vlaardings meisje en de Syrische broertjes de kans gebruik te maken van hun spreekrecht — een emotioneel moment in de volle rechtszaal.
In de loop van de middag zal het Openbaar Ministerie het requisitoir houden en de strafeisen formuleren. Verwacht wordt dat de aanklagers langdurige gevangenisstraffen zullen eisen, in combinatie met tbs.
De zaak, die inmiddels symbool staat voor de kwetsbaarheid van het pleegzorgsysteem en de noodzaak van strengere controle op pleegouders, gaat maandag verder met de pleidooien. De uitspraak volgt naar verwachting later deze maand.
