Het Nederlandse justitiële systeem staat voor een van de meest verontrustende cybercasius van de afgelopen jaren: een internationaal, extreem gewelddadig onlinenetwerk dat bekendstaat onder de naam 764‑netwerk, waarin jongeren worden geronseld, gechanteerd en gedwongen tot zelfverminking, dierenmishandeling, seksueel misbruik en zelfs zelfdoding. Volgens het Openbaar Ministerie is de omvang nog onbekend, maar er is duidelijk sprake van een «zwarte wereld» die zich parasitair voedt op kwetsbare jongeren.
Achtergrond en ontdekking
Het onderzoek kwam in een stroomversnelling nadat het onderzoeksprogramma Zembla een diepgravende reportage publiceerde waarin de digitale kanalen van 764 werden blootgelegd. Onderzoekers meldden dat in chatgroepen op platforms als Telegram en Discord, kinderen en tieners — vaak in de leeftijd van acht tot zeventien jaar — systematisch werden benaderd via gameplatforms zoals Roblox of Minecraft. Eenmaal binnen deze besloten omgevingen werden zij gechanteerd met naaktfoto’s of gestimuleerd tot steeds extremere handelingen.
In juni van dit jaar werd in Eindhoven een man gearresteerd — variërend in leeftijd (24 of 25 jaar) volgens verschillende bronnen — die binnen dit netwerk een leidende rol zou hebben gehad, onder de alias Cxrpse (het Engelse woord voor ‘lijk’). Hij zit inmiddels vast op de zwaar beveiligde terroristenafdeling in de penitentiaire inrichting te Vught.
Extreem geweld, macht en status
Het netwerk 764 functioneert volgens de politie en het OM niet alleen als kanaal voor kinderporno, maar houdt zich bezig met het cultiveren van diepgaand sadisme en terrorisme. In de groepen werden zogenoemde handleidingen verspreid waarin werd beschreven hoe men bommen maakt, hoe men uit handen van de politie blijft, hoe willekeurige voorbijgangers aangevallen kunnen worden of zelfs hoe men zelfdoding pleegt.
Opmerkelijk is het mechanisme van ‘statusvergaring’ binnen de groepen: hoe extremer het gedeelde beeldmateriaal, hoe meer reputatie een lid kreeg. Uit de chats blijkt dat nieuwelingen werden getest door bijvoorbeeld huisdieren van slachtoffers te doden of lichaamsdelen te kerven met de gebruikersnaam van een dader. Tragisch zijn de gevallen waarin jongeren onder druk zelfmoord pleegden, of werden gechanteerd tot zodanige handelingen dat het hun leven op het spel zette.
Nederlandse betrokkenheid en slachtoffers
Hoewel het netwerk wereldwijd opereert — in undercoverschattingen zijn enkele duizenden leden genoemd — ziet Nederland inmiddels tientallen geïdentificeerde slachtoffers. Jongeren die slachtoffer werden van grooming, chantage en gedwongen misbruik.
Zembla publiceerde tevens dat naast de Eindhovense hoofdverdachte nog drie Nederlandse betrokkenen zijn geïdentificeerd: een 28-jarige man uit Amsterdam en twee minderjarige jongens uit Sittard en Zaandam. De Sittardse jongen is veroordeeld tot jeugddetentie wegens bezit en verspreiding van extreem gewelddadige kinderporno en aanzetten tot zelfverminking. De Zaandammer werd bezocht door de politie (huiszoeking) maar niet gearresteerd.
Reacties van politie en justitie
Het OM geeft aan dat het fenomeen «radicaal sadistische netwerken» relatief nieuw is voor Nederland, maar dat de ontwikkelingen grote zorgen baren. “Het beeldmateriaal is vele malen ernstiger en heftiger dan wat wij gewend zijn,” zei een rechercheur bij het team kinderporno.
De politie benadrukt de rol van ouders, leerkrachten en toezichthouders: signalen zoals teruggetrokken gedrag, sterke verandering in gametijd of privé-apparatuur, abrupte geheimzinnigheid of plots verdwijnen uit sociale kring kunnen deels wijzen op online contact met dit soort groepen. Niet zomaar «cyberpesten», maar grooming voor extreem geweld.
Implicaties en vervolg
Voorlopig wordt de hoofdverdachte op 28 oktober verwacht voor een pro forma-zitting. De uitvoering van de rechtszaak moet uitwijzen hoe de Nederlandse wetgeving omgaat met zowel extreem geweld als terrorisme via digitale netwerken. Het OM onderzoekt of deelname aan het netwerk kan worden vervolgd onder terrorismewetgeving of vooral onder zeden- en kinderporno-wetgeving.
Tegelijkertijd roept dit incident op tot reflectie: het middelpunt van de dreiging verschuift steeds vaker van fysieke gang naar digitale ruimte, waar grenzen tussen spelen, gamen, sociale media en groepsdruk vervagen — en waar ook het minst beschermde publiek zich bevindt. Experts waarschuwen dat de toegangsdrempel voor deze netwerken laag is en dat opvang, melding en preventie zich nog moeten aanpassen aan deze nieuwe realiteit.
De zaak rond netwerk 764 belicht op schrijnende wijze hoe technologie, aantrekkingskracht van subculturen en kwetsbaarheid van jongeren ongemerkt samenkomen in gevaarlijke online ecosystemen. De komende maanden zal blijken hoe de samenleving daarop reageert — en of slachtoffers voldoende bescherming en herstel krijgen.
