Wat begon als een creatief hoogtepunt voor een jonge Nederlandse ontwerpster, is uitgelopen op een frustrerende strijd tegen een onzichtbare reus. De 27-jarige Jitske werkte jarenlang aan haar merk, stopte ziel, tijd en visie in een unieke collectie, en zag plots haar ontwerp wereldwijd verschijnen — niet op catwalks of designplatforms, maar op de website van Shein, één van de grootste fastfashionbedrijven ter wereld. Hetzelfde ontwerp, dezelfde stijl, zelfs haar originele foto’s werden gebruikt. Maar Jitske zag er geen cent van.
In een wereld waar creativiteit dagelijks wordt uitgeknepen voor winst, is dit verhaal schrijnend en veelzeggend tegelijk. Het herinnert ons eraan dat achter elk ontwerp een maker zit — een mens, geen algoritme.
Jitske had net haar nieuwe sweater gelanceerd. Een handgetekend kunstwerk op textiel, volledig geproduceerd met duurzame materialen en in beperkte oplage verkocht. Het werd goed ontvangen. Klanten prezen de originaliteit, de boodschap, de eenvoud en het vakmanschap. Voor haar voelde het alsof alle puzzelstukjes eindelijk op hun plek vielen. Totdat ze via een toevallige zoekopdracht haar eigen ontwerp tegenkwam. Op een buitenlandse website. Voor een tientje.
Het was alsof iemand haar werk had gekopieerd, uit zijn context had gerukt, en in een fabriek had gegooid waar niets meer heilig is behalve de marge. Wat begon met één link, groeide uit tot een nachtmerrie: haar trui was inmiddels op meerdere sites opgedoken, van obscure webwinkels tot het platform van Shein zelf.
Niet alleen de illustratie was overgenomen, maar ook haar stylingkeuzes, haar fotohoek, zelfs modellenfoto’s die zij zelf had laten maken, bleken schaamteloos gereproduceerd. Wat ze zag was geen toeval, geen “geïnspireerde” versie, maar keiharde plagiaat.
De confrontatie met die realiteit was slopend. Jitske voelde zich klein, machteloos en gekrenkt. Ze wist dat ze als zelfstandige ontwerpster geen miljoenenbedrijf achter zich had. Geen leger aan advocaten. Geen invloedrijke PR-machine. Alleen haar eigen stem. Maar zelfs die leek niet gehoord te worden.
Ze ondernam actie. Probeerde in contact te komen met de site. Probeerde bewijs aan te leveren. Maar zoals zo vaak bij digitale modeplatforms, kwam ze terecht in een wirwar van onbereikbare klantenservice, automatische e-mails en juridische mist. De kleding verdween misschien tijdelijk van één pagina, maar dook de volgende dag gewoon weer op via een andere verkoper of onder een iets andere productcode.
En terwijl zij vocht voor erkenning, werd haar ontwerp verkocht voor minder dan een brood. In China geproduceerd, voor pennies gedrukt, massaal verscheept en zonder enige vorm van ethische verantwoording de wereld in gestuurd.
De realiteit voor Jitske – en vele andere creatieven zoals zij – is dat haar intellectuele eigendom niets waard lijkt zodra het in handen valt van bedrijven die winst verkiezen boven waardigheid. En het probleem is systemisch. Grote modebedrijven gebruiken digitale tools om opkomende trends razendsnel te analyseren, populaire ontwerpen op te sporen en deze met minimale wijzigingen razendsnel in productie te nemen. Geen credits. Geen toestemming. Geen betaling.
Het is een David versus Goliath-verhaal, maar zonder het happy end. De juridische kosten van een rechtszaak tegen een multinational zijn simpelweg te hoog. Zelfs het indienen van een formele klacht over plagiaat vereist een doolhof aan internationale procedures, vertalingen en bewijsstukken waar de gemiddelde kleine ondernemer niet doorheen komt zonder professionele hulp — en dus zonder duizenden euro’s.
Wat Jitske echter wél heeft, is haar verhaal. En haar gemeenschap. Op sociale media stroomden de reacties binnen. Boze klanten. Medestudenten. Andere creatieven. Allemaal herkenden ze zich in haar strijd. Want dit was geen eenmalig incident. Dit is een wereldwijd patroon. En Shein is lang niet de enige speler.
Het raakt ook een diepere kern: het gevecht om echtheid in een tijd van eindeloze reproductie. Waar ontwerpen niet langer worden beschermd, maar gestolen en verdraaid tot lege symbolen zonder ziel. Waar een uniek idee minder waard is dan een algoritme dat data omzet in dollartekens.
En het zet aan tot nadenken. Over de waarde van creativiteit. Over de ethiek van consumeren. Over hoe wij als consumenten bijdragen aan een systeem dat jonge makers verplettert om zelf vijf euro te besparen.
Toch weigert Jitske op te geven. Ze blijft haar producten maken. Duurzaam, handgemaakt en met aandacht. Ze blijft haar volgers informeren over hoe echte mode ontstaat — niet in een fabriekshal, maar aan een tekentafel, door mensen die geloven in kwaliteit boven kwantiteit. En ze roept andere makers op hetzelfde te doen: hun stem te laten horen, hun rechten op te eisen en elkaar te steunen.
Want hoewel Shein misschien de macht heeft, heeft Jitske iets wat onbetaalbaar is: geloofwaardigheid. Een geweten. En een toekomstvisie die verder gaat dan morgen. Haar strijd is pijnlijk, maar ook inspirerend.
En wie weet? Misschien wordt dit geen verhaal van verlies, maar van verandering. Misschien dwingt haar ervaring eindelijk tot een grotere bewustwording over wie de echte prijs betaalt voor goedkope mode. Want achter elk gestolen ontwerp, schuilt een mens. En die verdient beter.
