Den Haag, 27 september 2025 – De Nederlandse supermarktbranche werkt samen met de overheid aan een crisisplan om te garanderen dat essentiële levensmiddelen ook in tijden van crisis beschikbaar blijven. De plannen volgen op waarschuwingen van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) voor grootschalige stroomuitval, cyberaanvallen en zelfs oorlog.
Dreigingen nemen toe
In juli publiceerde de NCTV een rapport waarin werd gewezen op veranderende dreigingen voor Nederland. Door geopolitieke spanningen zou ons land een doelwit kunnen worden van sabotage of digitale aanvallen op vitale infrastructuur, zoals elektriciteit, water en internet. Ook de voedselvoorziening blijkt kwetsbaar.
Lijst met basisproducten
Daarom stelt de levensmiddelenbranche, vertegenwoordigd door brancheorganisatie CBL, samen met de overheid een lijst op van producten die in crisissituaties beschikbaar moeten blijven. Op die lijst staan onder meer brood en babyvoeding.
„In plaats van een uitgebreid aanbod leveren we dan bijvoorbeeld één soort margarine of pindakaas, in plaats van een volledig schap met broodbeleg,” legt CBL-directeur Marc Jansen uit.
Kwetsbaar systeem
Volgens consultant Luuk Stadhouders (Berenschot) is het noodzakelijk dat de sector zich voorbereidt. „De Nederlandse levensmiddelenketen is sterk geautomatiseerd en efficiënt, maar dat maakt het systeem ook kwetsbaar. Supermarkten hanteren just-in-time-voorraadbeheer. Bij een kleine verstoring ontstaan al snel tekorten aan snellopers of bederfelijke producten.”
Computersystemen registreren normaal gesproken elke verkoop en sturen automatisch bestellingen door. „Maar dat werkt alleen zolang er stroom en internet is,” aldus Stadhouders.
Coronacrisis als voorbeeld
De coronapandemie liet zien dat supermarkten onder grote druk open konden blijven en schappen gevuld bleven. „Maar bij langdurige stroomuitval is bevoorrading een enorme puzzel,” erkent Jansen. „Betalingen, bestellingen en voorraadbeheer hangen allemaal af van elektriciteit en internet.”
Hamsteren verergert problemen
Een bijkomend probleem is consumentengedrag. Tijdens de coronacrisis ontstond paniek door massaal hamstergedrag, zoals bij toiletpapier. „Er was nooit een echt tekort, maar het massale inslaan legde grote druk op de keten,” zegt Jansen.
Hij adviseert huishoudens een klein noodpakket in huis te hebben. „Zo voorkom je paniek en overbelasting van de schappen.”
Investeren in veerkracht
Volgens Stadhouders nemen supermarkten hun maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus. „Ze zijn deels voorbereid, maar moeten blijven investeren in training van personeel en het oefenen van noodplannen. Weerbaar zijn betekent niet onkwetsbaar zijn, maar wel dat je je snel kunt aanpassen aan nieuwe omstandigheden.”
