Wat ooit begon in Frankrijk met centrale winkels zoals Talents de Fermes, vindt ook in Nederland een eigen variant. In plaats van één fysieke supermarktschuur, bestaat hier een wijdvertakt systeem van coöperatieve boerderijwinkels, voedselgemeenschappen en CSA-initiatieven. In alle 12 provincies bieden boeren en burgers samen een lokaal alternatief voor de supermarkt: direct, transparant en vertrouwd.
🇳🇱 Overzicht per provincie van coöperatieve landbouwinitiatieven
Landelijke netwerken: Landwinkel en Herenboeren
-
Landwinkel: een coöperatie van meer dan 70 aangesloten boerderijwinkels verspreid over Nederland, waar lokale boeren hun verse assortiment direct aan de consument aanbieden.
-
Herenboeren: burgerbeweging met 23 lokale coöperatieve boerderijen, meer dan 9.000 leden werkzaam op de boerderij van hun eigen gemeenschap. Ondanks het faillissement van de overkoepelende stichting op 24 juni 2025, blijven de individuele boerderijen zelfstandig functioneren onder de nieuw gevormde Vereniging van Herenboerderijen.
Voorbeelden per provincie
| Provincie | Initiatieven & locaties |
|---|---|
| Drenthe | Herenboerderij Hof van Rhee nabij Assen (ca. 240 huishoudens; seizoensgroente, vlees, eieren) duurzaamdoor.nl+5MaatschapWij+5Awkward Duckling+5. Ook CSA-tuinen zoals ‘t Leeuweriksveld, De Tuinen van Weldadigheid, Natuurboerderij Eytemaheert. | |
| Flevoland | Diverse boerderijwinkels aangesloten bij Landwinkel en via platform Lekkerder bij de BoerMaatschapWij. |
| Friesland | Lokale boerderijwinkels met melk, vlees en streekproducten (via Boerengids/Zoekdeboer platforms) BoerengidsZoek de boer. |
| Groningen | Stalletjes en kleinere winkels met lokaal aanbod, waaronder biologisch en ambachtelijk voedsel Lekkerder bij de BoerBoerengids. |
| Gelderland | Veel Landwinkel-locaties; steunbeleid provincie stimuleert korte ketens en afzet van lokaal voedsel Wageningen University & Research eDepotLekkerder bij de Boer. |
| Limburg | Standaard Landwinkel winkels en lokale kleinschalige initiatieven via Zoekdeboer/Lekkerder platforms Zoek de boerLekkerder bij de Boer. |
| Noord-Brabant | Land van Weert, Herenboeren Breda (bijvoorbeeld ‘De Groote Heide’, ‘Goedentijd’, ‘Wilhelminapark’) en CSA-tuinderijen zoals De Kraanvogel, De Voedselketen, Wortels in Breda, Tuinderij de Guit Awkward DucklingMaatschapWij. |
| Noord-Holland | Landwinkel locaties rondom Amsterdam, Hoofddorp etc.; daarnaast biologische boerderijwinkels via Boerengids en Zoekdeboer Lekkerder bij de BoerBoerengids. |
| Overijssel | Boerderijwinkels verspreid over o.a. Rijssen, Deventer; veel lokale supermarktalternatieven via platformen Zoek de boerLekkerder bij de Boer. |
| Utrecht | Herenboerderij Nieuw Bureveld (De Bilt), Moestuin de Haar (Haarzuilens), CSA-tuin Zwaantje en Elégast Cider (Langbroek) MaatschapWij. |
| Zeeland | Relatief veel toeristische boerderijwinkels en kleinschalige initiatieven via Zoekdeboer/Lekkerder platforms Zoek de boerLekkerder bij de Boer. |
| Zuid-Holland | Landwinkel-vestigingen in Gouda, Leiden, Rotterdam; via Lekkerder bij de Boer en boerengids aangesloten initiatieven Lekkerder bij de BoerLekkerder bij de Boer. |
Wat biedt deze beweging?
Direct contact & verantwoorde productieketen
De producten komen direct van boer naar klant zonder tussenhandel; versheid, eigen prijsmechanismen en transparantie staan centraal.
Community & maatschappelijke betrokkenheid
Bij Herenboeren zijn honderden huishoudens mede-eigenaar van de boerderij. Zij betrekken leden bij het beslissingsproces en organiseren oogstdagen en vergaderingen in samenwerking met de boer.
Duurzaamheid & korte ketens
Provincies zoals Gelderland zien lokale afzetkanalen als beleidsprioriteit. Boerderijwinkels en CSA’s passen binnen duurzaamheidsagenda’s voor korte voedselketens en regionale zelfvoorziening.
Hoe kun jij als consument boeren steunen?
-
Word lid van een Herenboerderij in jouw regio: financieel meedelen in de oogst, bijdragen aan beleid, en deelnemen aan oogstdagen (bijvoorbeeld Hof van Rhee, De Groote Heide, Nieuw Bureveld).
-
Bezoek of bestel bij een Landwinkel in jouw omgeving: een veilige manier om rechtstreeks boeren te steunen.
-
Gebruik regionale platforms zoals Lekkerder bij de Boer of Zoekdeboer om een winkel bij jou in de buurt te vinden en direct te bestellen.
-
Steun lokale CSA’s of zelfoogsttuinen zoals De Tuinen van Weldadigheid (Veenhuizen), Zwaantje (Utrecht), Wortels in Breda of De Kraanvogel in Brabant.
-
Kom naar open dagen of events: veel Herenboerderijen organiseren seizoensopeningen waar je kunt rondkijken, proeven en kennis maken.
Conclusie
Nederland kent geen exact replica van Franse boerencoöperatieconcepten zoals Talents de Fermes, maar kent wel een rijk ecosysteem van boerderijwinkels, CSA‑initiatieven en coöperatieven. In alle provincies vind je collectieve initiatieven die boeren en burgers samenbrengen. Door je aan te sluiten of te kopen via deze kanalen help je lokaal boerenlandschap te versterken, duurzame productie te steunen en dichter bij je voedselbronnen te staan.
